Derneğimiz Hakkında Kısa Bir Tarihçe
1908 yılında Kurulan İstanbul Çerkes Tevaün Cemiyeti gerek Osmanlı İmparatorluğu dahilindeki Çerkesler gerekse anavatan Kuzey Kafkasya'daki soydaşlarımızla kurduğu ilişkililerde çok büyük hizmetler görmüştür. 14 Yıl devam eden bu cemiyet Osmanlı İmparatorluğunun yıkılması ile kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devletinin o dönemdeki yöneticileri tarafından Eylül 1923 yılında bir daha açılmamak üzere kapatılmıştır.
1950 yılında hükümet ile kurulan irtibat nezdinde tekrar teşebbüse geçen Çerkes büyükleri Çerkes Şemsiyesi altındaki tüm Kafkasyalıları bünyesinde toplayan İstanbul Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği adı altında derneklerini kurarak çalışmalara başlamıştır.
1964 lerde İstanbul Kafkas Kültür Derneğinin başkanlığını yürüten değerli büyüğümüz merhum Yaşar Bir (Arzınba) nın himmetleri ile İstanbul Taksimdeki Park Otelin salonlarından birinde her hafta perşembe günleri akşamları Kafkas Folklor çalışmaları ve gösterileri yapılırdı. Bu gösterilere halk son derece ilgi gösterirdi.
Yine böyle bir gecede seyirciler arasında bulunan bir "Çerkes" delikanlısı adaba uymayan saygısızca hareketlerinden dolayı ikaz edilmesine rağmen saygısızlığına devam etmesinden dolayı Abhaz Gençleri tarafından dışarı çıkarılmıştır. Bu eylem tartışma konusu olmuş, Çerkes ve Abhaz büyükleri arasında münakaşalara sebep olmuştur. Bu görüşmelerin neticesinde Abhaz Büyüklerimiz topluca istifa ederek 1967 yılında Kafkas-Abhazya Kültür Derneğini Kurmuşlardır.
NoT: 5 Kasım 1967 tarihinde İstanbul Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneğinde Yapılan Genel Kurulda Abhaz Büyüklerimiz Ziya Yıldırımgeç, Ömer Buyuka, Hayri Domoniç, Dr Cahit Beşgür, Hakkı Kurmel, Cemal Kayalar, Nazmiye Tuğ, Sait Şurdum, Hayri Örge gibi isimlerden oluşan büyüklerimiz Dernek organlarına seçilmiş ve dernek başkanlığını yapmıştır. Kaynak: Kafkas Birlik Mecmuası 1-2 1971 Sayı 8-9
TÜRKİYE KAFKAS- ABHAZYA KÜLTÜR DERNEĞİ YURT YAPTIRMA KOMİTESİNDEN BAZI KİMSELER
Kültür anahtarına sahip olamayan milletlerin medeniyet konağına yerleşmeleri görülmüş şey değildir.
Her bakımdan kalkınma içinde bulunan bir memleket evlâdı olarak, bizlerde, bu alanda, derneğimizin manevi çatısı altında, üzerimize düşen çaba ve gayret içindeyiz. Tek hedefimiz, okuma çalışan çocuklarımızı cemiyetimize ve bu vatana kültürlü, seviyeli ve hayırlı birer evlât seviyesine ulaştıracak tedbirleri almaktır.
Dernek olarak siyaset yapmak hiçbir zaman söz konusu değildir. Şükürler olsun ki, her zaman onu yapacak olan başımızda bir devlet vardır Allah ona zeval vermesin.
Kafkasya'da kalan ecdat topraklarının ve içinde yatan aziz şehitlerimizin, aziz hatırasının içimizden silinmiş olduğunu iddia edecek değiliz. Fakat bizim kanaatimiz odur ki. o, dava, şimdilik çok acı bir hüsran olmaktan öteye geçemez. Biz bu vatanın çocuğuyuz. Onun için yaşar, onun için ölürüz. Bunu böylece bir kere daha açıkladıktan sonra gelelim, çocuklarımıza bir yurt yaptırmak hususundaki azmimize...
Bu husustaki faaliyet, İdare heybetimize mensup bazı güzide hemşerilerimizden mürekkep bir komite tarafından gittikçe artan bir gayretle devam etmektedir.
Yukarıya bazılarının fotoğraflarını koyduğumuz bu komita, gördüğü alâkanın maddî ve manevi desteğiyle, geleceğe büyük ümitlerle bakmaktadır.
Meşru yollarda birlik ve beraberlik kuran milletler ne harikalar yaratmazlar ki?... Bu bakımdan, Allahın inayetiyle ve sevgili hemşerilerin himmetiyle bu kutsal he defe ulaşacağımıza şüphe etmiyoruz. Nitekim, bu gayenin ilk adımlarından biri olarak, idare Heyetimiz ve Komite müşterek bir görüşle, evvelemirde dernek mensuplarının buluşabilecekleri bir Çatıya olan ihtiyaç üzerinde durulmuş ve bu meseleyi, bir miktar borçlanma bahasına haletmiştir.
Sayın hemşeri ve dostlarımıza böyle bir haberi beşareti ulaştırmak mazhariyetini nail olduğumuz dan dolayı kendimizi bahtiyar addederiz.
İçinde telefonu da bulunan, merkezi bir yerde ve bir Ap. katı olan bu binanın Cemiyetimiz için uğurlu ve hayırlı olmasını temenni ederken, gayretli ve vefakâr iş adamlarımıza şükranlarımızı belirtmek isteriz.
★
Alınan binanın adresi şudur: Galata Kulesi karşısında Lüleci hendek Cad.No: 133. Kat: 4 D. 9 Telefon : 49 68 95
Bu bina yüksek kaldırım üzerinde Galata Kulesinin tam karşısında Dörtyol ağzında sağ köşedeki büyük Ap. dır.
★
İlk semeresi elde edilmiş olan bu hayırlı teşebbüsü maddî yardımlarıyla destekleyen sayın hemşerilerimizin yapmış oldukları teberruların bir listesini evvelce bu sütunlarda yayınlamıştık. Bu teberrular devam etmektedir. Bir şükran ifadesi olmak üzere tekrarlıyoruz:
Alınan bina henüz tefrişatsızdır. Cemiyetimizin içtimaî ve medenî hayatına uygun bir şekilde onu tanzim etmek elbette müyesser olacaktır. Nitekim, şimdiden bir takım ayniyat teberrulara başlamıştır.
Allah, milletimize ve devletimize zeval vermesin.
Teberru Listesi:
Alfabetik
Abdurrahman Cengiz | 1000 | Mashar Akarsu | 500 | |
Ali Dilmen | 1000 | Memduh Uzal | 1000 | |
Atay Ceyişakar | 3000 | Mithat Berkan | 5000 | |
Aziz Etisoy | 500 |
| Nazikter Dağdeviren | 1000 |
Cemal Kayalar | 5000 | Necdet Arutan | 1000 | |
Cemal Marş an | 500 | Neş'emen Arınha | 500 | |
Cemil Parman | 5000 | Nezir Özdemir | 500 | |
Cemile Duman | 3000 | Nilrit Özçelik | 3000 | |
Cengiz Kap | 1000 | Nurettin Zafer | 500 | |
Cevat Adapazarlı | 1000 | Rıza Kuas | 3000 | |
Dr. İsmail Arzın | 500 | Sabri Ander | 5000 | |
Ethhm Arutan | 5000 | Sadettin Arın | 5000 | |
Faik Derinbay | 250 | Sami Abuhan | 100 | |
Fethi Çelikbaş | 500 | Seyfi Tavdemir | 2000 | |
Fuat Geç | 500 | Sezgin Burak | 500 | |
Hakkı Özdemir | 500 | Şeref Terim | 1000 | |
Hakki Kurumel | 500 | Şevket Süleymanağaoğlu | 500 | |
Halil Eroğlu | 1000 | Vahit Ceyişakar | 500 | |
Jale Taşdemir | 100 | Yaşar Marcan | 1000 | |
Kemal Dipli | 100 | Ziya Yıldırım Geç | 5000 | |
TOPLAM: | 66.500 |
KAYNAK: KAFKASYA BİRLİK MECMUASI Sayı: 8-9 Ocak-Şubat 1971
KAFFED WEB SİTWESİNDE KAFKASYA BİRLİK MECMUASI İLE İLGİLİ NOT:
Kafkasya Birlik Mecmuası sahipleri; Şerafettin Terim ve Turhan Yavuz, yazı işleri müdürü Dr. İsmail Arzın'dır.
Dergi birinci sayısında yayımladığı yazıda her şeyden önce göz önüne alınması gereken unsurun Türk vatandaşlığı ve Türklük olduğu ve bu doğrultuda devletin siyaseti izlenerek cumhuriyet ve demokrasi savunuculuğu yapılması gerektiği ve ilerici olmak gerekliliği hedef olarak belirtilmiştir. Dergide çıkan yazılar genellikle Abhazlara ilişkindir. Doğrudan olmasa dahi Kafkas Abhaz Kültür Derneğinin bir yayın organı olarak faaliyetini sürdüren dergi 1971 yılında yayın hayatını tamamlamıştır.
Derneğimiz 1967 yılında Rahmetli Sabri Ander'in "Beygua" gazinosunda toplanan kalabalık bir üniversite gençliği ile başlarında bulunan Ziya Yıldırımgeç ve diğer isimler ortak mutabakat sonucunda KAFKAS-ABHAZYA KÜLTÜR DERNEĞİ adıyla bir kültür derneği kurulmasına karar verdi. Elimizde bulunan evrakları tetkik ettiğimizde 1969 yılından önce evrak sahibi olmadığımız gözüküyor. Elimizde bulunan evraklardan 1. numaralı karar defteri nin ilk karar tarihinin 7 Nisan 1969 olduğunu görüyoruz. Bu karar defteri ne baktığımızda Başkanlığını Şerafettin Terim’in Başkan Yardımcılığını Mithat Berkkan Üyeliklerde Ergün Tapşın, Edip Akalın, Ruhi Yurdakul, Nihat Özçelik, Yaşar Erşan bulunduğunu görüyoruz.
Derneğin Amaçlarını, her türlü bilimsel, kültürel ve sanatsal çalışmayı folklor, sergi, toplantı gibi sosyal faaliyetler yoluyla üyeler arasında yakınlaşma ve kaynaşmayı sağlamaktı. Diye açıklayan kurucu üyelerimiz
Kafkas - Abhazya Kültür Derneğine büyük emekler veren Ömer Büyüka'dan edindiğimiz bilgilere göre Abhaz'lar İstanbul'un çeşitli Kafkas Kültür Derneklerinin üyesiydiler, zaman içersinde kimliklerini daha rahat yaşama amacı ve kardeş derneklerle de bağlarını pekiştirmek gayesiyle kendi derneklerini 1967 yılında Sabri Ander'in gazinosunda toplanan kalabalık bir üniversite gençliği ile başlarında bulunan Ziya Yıldırımgeç ve diğer isimler ortak mutabakat sonucunda bir kültür derneği kurulmasına karar verdiler.
1937 Yılında Sakarya ili Merkez ilçesine bağlı Kayalar Reşitbey köyünde doğdum. İlkokulu Kayalar Memduhiye İlkokulu, Ortaokulu'da Adapazarı Merkez Ortaokulun'da bitirdim. 1955-1958 Kuleli Askeri Lisesi, 1960 Kara Harp Okulunu iyi dereceyle bitirerek Asteğmen olarak ordu saflarına katıldım. 30 Ağustos 1970 yılında Piyade Yüzbaşılığa terfi ettim. Yüzbaşı iken kendi isteğimle ordudan ayrıldım. 1980 Yılına kadar Devletin Kamu Hizmetlerinde ve Özel Görevlerinde çalıştım. 1985 Yılında müdür mertebesinde emekliye ayrıldım. İstanbul da ikamet etmekteyim.
Türkiyedeki Abhazlar ile Abhazyadaki Abhazlar arasındaki sosyolojik benzerlik ve ayrıcalıkları araştırmak ve soruşturmak suretiyle, son durum hakkında bir yazı hazırlamaktayım. Halen yayınlanmış "Kayalar" adlı bir şiir kitabım vardır.
Nihat Demiroğlu Ardzınba
SABRİ ANDER
05.03 1914 Adapazarı doğumlu, Abhazların Beygua soyuna mensup, Abjako yani Acıelma köyünden. 1921-1934 yıllan arası Yunanistan'da yaşadı Adapazarı'na döndükten sonra iş bayatı nedeniyle İstanbul'a göç etti. Serbest ticaretle uğraştı, 1975 yılında ilk kez Abhazya ziyaret etti. Evli ve 3 çocuk babası olan Sabri Ander 03.08.1987 yılında vefat etti.
KAYNAKLAR:
Kuruluşundan günümüze kadar yaşayan değerli Başkanlarımız, Yönetim Kurulu üyelerimiz ve onların anlattıkları yaşam hikayeleri yanı sıra Karar Defterleri en önemli kaynağımızı oluşturmaktadır. Yeşim Trış-pha tarafından 40. yıl nedeniyle yapılan sözlü arşiv çalışması da istifade ettiğimiz diğer önemli kaynağımızdır. Çeşitli nedenlerle kayıt altına alınmış bazı kaset, cd gibi argümanlar da bilgi edinmek maksadı ile incelenmiş ve istifade edilmiştir.
Bu çalışma Özen Sanbay Atsanba tarafından araştırılmış ve kaleme alınmıştır.
